Dự thảo Luật đất đai 2023 (sửa đổi) bao gồm 16 chương, 236 điều được Bộ Tài nguyên & Môi trường tổ chức lấy ý kiến của người dân đã đề ra nhiều chính sách mới và sửa đổi, bổ sung thêm nhiều nội dung quan trọng. Vậy dự thảo Luật Đất đai 2023 (sửa đổi) có những điểm mới nào được đề xuất?

Dự Thảo Luật Đất Đai 2023 Có Gì Mới?

1.Đổi mới, nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

Quy hoạch quốc gia hay quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ và gắn kết chặt chẽ, nhằm thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển.

Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất được lập ở cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện, nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện “Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội” một cách nhanh, bền vững; đảm bảo quốc phòng, an ninh; giúp bảo vệ môi trường, thích ứng nhanh với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh đó, nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã quy định, bố trí không gian sử dụng đất theo 03 khu vực: khu vực quản lý nghiêm ngặt, khu vực hạn chế; khu vực được chuyển mục đích sử dụng đất. Quy định kết hợp giữa chỉ tiêu sử dụng đất cùng với không gian sử dụng đất, xác định ranh giới – vị trí, diện tích thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đến từng thửa đất trong phạm vi quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.

2. Hoàn thiện quy định về giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất

Quy định về quyền tham gia đấu giá quyền sử dụng đất; đấu thầu dự án có sử dụng đất; đề nghị cơ quan Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua việc đấu giá quyền sử dụng đất, hay đấu thầu dự án có sử dụng đất theo đúng quy định.

Quy định rõ về các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất (Điều 125 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)).

Quy định cụ thể về trường hợp thuê đất trả tiền 01 lần cho cả thời gian thuê gồm:

• Sử dụng đất để làm dự án đầu tư sản xuất nông – lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản hoặc làm muối
• Sử dụng đất KCN, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, khu chế xuất.

Quy định về điều kiện giao đất, cho thuê đất, hạn mức sử dụng đối với tổ chức tôn giáo phù hợp với quỹ đất hiện có của địa phương; tổ chức tôn giáo nếu sử dụng đất vào mục đích khác thì phải trả tiền thuê đất cho Nhà nước theo đúng quy định của pháp luật.

3. Quy định cụ thể hơn về về việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thu hồi đất

Theo đó, dự thảo Luật Đất đai 2023 quy định cụ thể hơn về thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất, điều kiện, tiêu chí cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Quy định cụ thể việc khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận để phát huy nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế xã hội và các cơ chế góp quyền sử dụng đất, điều chỉnh lại đất đai, chỉnh trang đô thị và khu dân cư nông thôn.

4. Hoàn thiện cơ chế xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường

Đề xuất hoàn thiện cơ chế xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, các cơ chế kiểm tra, giám sát của Trung ương và Hội đồng nhân dân trong việc xây dựng bảng giá đất.

Bổ sung, hoàn thiện các quy định bảo đảm công khai, minh bạch như: Công khai giá đất, giao dịch qua các sàn giao dịch đối với các dự án khu dân cư, khu đô thị, nhà ở thương mại.

5. Quy định mức thuế cao hơn với người có nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng, bỏ đất hoang

Hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương; điều tiết chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch.

Quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang. Thể chế chính sách ưu đãi thông qua việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phù hợp với lĩnh vực, địa bàn ưu đãi đầu tư và các đối tượng chính sách.

6. Hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan đến thị trường bất động sản

Trong đó có thị trường quyền sử dụng đất. Đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai; có chính sách khuyến khích phát triển thị trường quyền sử dụng đất, nhất là thị trường cho thuê đất nông nghiệp.

Hoàn thiện các chế định về điều tiết của nhà nước để bảo đảm thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, an toàn, bền vững. Thực hiện đăng ký bắt buộc về quyền sử dụng đất và đăng ký biến động đất đai, đồng thời có chế tài cụ thể, đồng bộ ngăn chặn các trường hợp giao dịch không đăng ký tại cơ quan nhà nước.

7. Mở rộng đối tượng sử dụng đất nông nghiệp

Hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp theo hướng mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp, quy định để người sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi mục đích sản xuất cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo quy hoạch.

Tăng cường quản lý chất lượng đất, khắc phục tình trạng thoái hóa, suy giảm chất lượng đất. Quy định về ngân hàng cho thuê đất nông nghiệp. Có các quy định để quản lý, sử dụng hiệu quả đất đai có nguồn gốc nông, lâm trường và giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc.

8. Quy định về quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích

Đề xuất quy định về quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích, đất ở kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất nông nghiệp kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất quốc phòng, an ninh kết hợp với kinh tế; đất dự án du lịch có yếu tố tâm linh; đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm, đất hình thành từ hoạt động lấn biển.

9. Đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất

Đề xuất đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất; bảo đảm quản lý, vận hành, kết nối và chia sẻ thông tin tập trung, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với giám sát, kiểm soát quyền lực.

10. Tăng cường thanh tra, kiểm tra khiếu nại liên quan đến đất đai

Theo đó, đề xuất tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai.

Sự Cần Thiết, Mục Đích Xây Dựng Dự Thảo Luật Đất Đai 2023

1. Vì Sao Nhà Nước Ban Hành Luật Đất Đai (Sửa Đổi)?

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, tư liệu sản xuất cơ bản, là không gian phát triển và là nguồn lực to lớn của đất nước. Trong thời gian qua, thực hiện Luật Đất đai năm 2013, công tác quản lý, sử dụng đất đai đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2013 đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế; nguồn lực đất đai chưa được phát huy đầy đủ và bền vững; việc sử dụng đất còn lãng phí, hiệu quả thấp; khiếu nại, tố cáo, vi phạm pháp luật về đất đai còn diễn biến phức tạp; suy thoái, ô nhiễm, sạt lở đất ngày càng nghiêm trọng…

Những tồn tại, bất cập nêu trên có nguyên nhân do hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, yêu cầu phát triển của đất nước; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các quy hoạch có liên quan chưa đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ; giá đất chưa phản ánh thực tế thị trường; việc thực hiện pháp luật về đất đai có lúc, có nơi còn chưa nghiêm…

Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, việc sửa đổi Luật Đất đai là cần thiết nhằm khắc phục những tồn tại hạn chế, phát huy nguồn lực đất đai đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

2. Mục Đích Xây Dựng Luật Đất Đai (Sửa Đổi)?

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc xây dựng và ban hành Luật đất đai (sửa đổi) nhằm mục đích: Hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập quốc tế; giải quyết các chồng chéo, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn; tăng cường quản lý đất đai cả về diện tích, chất lượng, giá trị kinh tế… hài hòa quyền, lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất, phát triển thị trường bất động sản lành mạnh. Phát huy nguồn lực đất đai, tạo động lực để nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Thiết lập hệ thống quản lý đất đai hiện đại, minh bạch, hiệu quả gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số; phát huy dân chủ, hạn chế tình trạng khiếu kiện về đất đai.

Thu Pham

Xem thêm